سلطان خودرو کیست؟

روزنامه ایران نوشت: «وقتی قیمت خودرو در یک ساعت بین ۳ تا ۵ میلیون تومان گران می‌شود چه پیامی دارد؟ آیا می‌توان رشد قیمت‌ها را مربوط به افزایش تقاضا و هیجانات بازار دانست؟ فعالان بازار خودرو درباره رخدادهای بازار هیچ توضیحی ندارند و می‌گویند تاکنون چنین روزهایی را تجربه نکردیم و معلوم نیست چه کسانی قیمت‌ها را تغییر می‌دهند. ما در ساعتی از روز متوجه می‌شویم که قیمت‌ها در حال افزایش است.

امیرحسن کاکایی، عضو هیأت علمی دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت این اتفاق را در شکل‌گیری سلطان خودرو می‌داند و می‌گوید: از زمانی که اختلاف بازار و کارخانه ایجاد شد، جریانی پدید آمد که توانست در مدت کوتاه بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان سود کند. حال این جریان و مافیا را نمی‌توان به راحتی متلاشی کرد و انتظار داشت که بازار شرایط آرامی به خود بگیرد.

وی با بیان این که سران دلال‌ها اجازه نخواهند داد که قیمت خودروها به راحتی اصلاح شود، به «ایران» گفت: افزایش یکباره ۵ میلیون تومانی قیمت خودرو به طور قطع از جایی دیکته شده است؛ در غیر این‌صورت یک خودرو در شرایطی که پیش‌فروش خودرو صورت می‌گیرد اینچنین گران نمی‌شود و سایر خودروها هم از این قاعده مستثنی نیستند.

• چرا با ریزش دلار خودرو گران شد؟

عضو هیأت علمی دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت، خاطرنشان کرد: سوال ما این است وقتی ساز و کار مالی ایران و اروپا (اینستکس) ثبت شد، قیمت دلار و سکه کاهش پیدا کرد، چرا قیمت خودرو در بازار گران شد؟ این امر نشانه‌ای از وجود دلالان بزرگ در بازار است. افرادی که با اختلاف قیمت بازار و کارخانه سودهای کلان برده‌اند با خودروسازان به صورت رسمی وارد جنگ شدند و این جنگ جدا از جنگ تحریم است که صنعت خودروسازی با آن مواجه شده است.

• ماجرای پلاکاردهای اعتراضی

نکته مهم دیگری که این استاد دانشگاه به آن می‌پردازد خبرسازی و اعتصاب روبه‌روی وزارت صمت است. وی می‌گوید: نمی‌گویم تمام کسانی‌که روبه‌روی وزارت صمت به خاطر افزایش قیمت خودروهای پیش‌فروش شده اعتراض کرده‌اند، دلال بوده‌اند اما گروهی به این موضوع خط و ربط دادند تا با گرفتن پلاکارد مجوز برگشت قیمت‌ها را بگیرند و در نهایت خودشان منتفع شوند.

• نیازمند برنامه جنگی هستیم

وی گفت: ما در جنگ اقتصادی هستیم و باید این را بپذیریم که نیازمند برنامه جنگی هستیم. لذا وزارت صمت با شناخت دوست و دشمن درونی باید با شجاعت در برابر موضوع قیمت‌ها می‌ایستاد و اجازه نمی‌داد که اختلاف قیمت بازار و کارخانه ادامه‌دار شود. وقتی وزیر صمت دستور برگشت قیمت‌ها را داد عملاً نشان داد که سیاست‌ها ثبات ندارد و در نتیجه فعالان بازار که قطعاً در شکل و شمایل نمایشگاه‌داران خودرو نیستند، به راحتی به کار خود ادامه می‌دهند.

• جریان فاسد در بازار خودرو

وی تأکید کرد: جریان فاسدی که در بازار خودرو شکل گرفته است به راحتی دولت را بازی می‌دهد و در این مدت سعی کرده با تناقض‌گویی‌هایی که در حوزه خودرو می‌شود، بیشترین بهره را ببرد. سلطان بازار خودرو روز به روز بر دارایی‌هایش افزوده و صنعت خودرو بازیچه آن می‌شود.

کاکایی ادامه داد: هر زمان که اختلاف قیمتی در هر کالایی به وجود بیاید، خودبه‌خود فساد قدرتمند می‌شود. نمونه آن را در کوپن تجربه کرده بودیم. در دهه ۶۰ بازار سیاه کوپن ایجاد شد و خیلی‌ها از این طریق نفع مالی بردند. در بازار خودرو هم دولت رویه سال ۶۰ را دنبال می‌کند.

• مردم چگونه سراغ بازار خودرو رفتند؟

قرار بود با آزادسازی قیمت خودرو که البته با دستور وزیر صمت معلوم نیست چه روندی را خواهد داشت، بازار شرایط تعادلی به خود بگیرد و قیمت‌ها با کمترین نوسان باشد مانند سال ۷۶ که با اعلام شورای اقتصاد، قیمت بازار و کارخانه یکی شد تا دیگر بازار سیاه خودرو شکل نگیرد. در سال جاری با تحریم صنعت خودرو و افزایش قیمت دلار، کارشناسان پیشنهاد اجرایی شدن پیشنهاد شورای اقتصاد را دادند که در دوره خودش موفقیت‌آمیز اجرا شد.

کاکایی می‌گوید: وقتی ما بر آزادسازی قیمت‌ها اصرار کردیم تصورمان این بود که قیمت بازار کنترل می‌شود و دیگر بازار دلالی تقویت نمی‌شود. حال با درست اجرا نشدن این موضوع مردم دیگر حرف کارشناسان را باور نمی‌کنند.

وی گفت: وقتی قیمت دلار افزایش پیدا کرد، نرخ تمام کالاها به سمت واقعی‌سازی رفت جز حوزه خودرو. در آن زمان عنوان شد که به خودرو ارز ۴۲۰۰ تومانی داده می‌شود از این رو مردم که دیدند ارزش پول‌شان در حال کاهش است به سمت خرید خودرو رفتند؛ چرا که می‌دانستند قیمت خودرو عدد واقعی نیست و دولت به آن یارانه می‌دهد. بعد از آن که دولت نتوانست ارز آنها را تأمین کند، بازار خودرو در مسیر گرانی قرار گرفت.

• بازار کوتاه نمی‌آید

این استاد دانشگاه اذعان داشت: اواخر سال گذشته وقتی سود بانکی کاهش پیدا کرد قابل پیش‌بینی بود که سرمایه مردم به سمت خرید دلار، طلا و خودرو می‌رود اگر در این شرایط نرخ سود بانکی اصلاح شود، حداقل بخشی از سرمایه سرگردان مردم به سمت بانک می‌رود و سران بازار خودرو قیمت‌ها را دلخواهی افزایش نمی‌دهند. با این شرایط بازار کوتاه نمی‌آید و مردم باز هم به خاطر دلالان ضرر می‌کنند.

• مردم پولی برای خرید خودرو ندارند

طی چند روز گذشته قیمت خودرو به قول فعالان بازار خودرو منفجر و شرایطی ایجاد شد که مردم دیگر توان خرید ندارند. قیمت خودرو بدون آن که از نرخ کارخانه یا میزان عرضه تبعیت کند تنها سیر صعودی به خود گرفته است. یکی از فروشندگان خودرو در خیابان انقلاب معتقد است که خودرو کالای سرمایه‌ای شده است و برخی‌ها برای حفظ ارزش پول خود ماشین خریداری می‌کنند. از طرفی با آن که پیش‌فروش دو شرکت ایران‌خودرو سایپا آغاز شد قیمت‌ها در بازار تغییری نکرده و همچنان رشد قیمت در انتظار خودروهای داخلی است. فعالان بازار خودرو می‌گویند اگر فروش خودرو به صورت قطعی بود نشان می‌داد که قیمت‌های افزایش یافته در سال جاری برای سال آینده ثبات دارد اما پیش‌فروشی که مبلغ قطعی آن سال ۹۸ مشخص می‌شود دَردی را از بازار خودرو دوا نمی‌کند و منجر به کاهش قیمت‌ها نمی‌شود.